Het woord 'dyslexie' komt uit het Grieks en is een samenstelling van de woorden d?? dys ('beperkt') en ????? lexis ('woord/spreken'). Bij kinderen met dyslexie gaat het lezen en spellen moeizaam, omdat zij moeite hebben met de fonologie in het taalsysteem. Een foneem is het basiselement en is de bouwsteen van alle gesproken en geschreven woorden. Het woord ‘kat’ bestaat bijvoorbeeld uit 3 fonemen: k-a-t. Door deze moeite met het taalsysteem, hebben ze veel extra oefening en herhaling nodig.

Officieel wordt dyslexie in Nederland aangeduid als: "Een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen van het lezen en/of spellen op woordniveau." Hardnekkigheid is een belangrijk kenmerk van dyslexie, niet alleen bij het leren lezen en spellen, maar ook bij het snel en vlot kunnen lezen. Bij dyslexie kunnen zowel lees- als spellingsproblemen voorkomen, maar deze komen ook los van elkaar voor. Ieder kind met dyslexie heeft zijn of haar eigen moeilijkheden met lezen en/of spellen.

Als oorzaak van dyslexie wordt veelal uitgegaan van een storing in de hersenen, waarbij de koppeling van letters aan klanken (fonemen) niet goed verloopt. De tienduizenden neuronen die voor taal noodzakelijke fonologische boodschappen vervoeren, maken niet de juiste aansluitingen die goed lezen mogelijk maken. De hersenen compenseren deze storing door andere hersengebieden en -functies te gebruiken. Op jonge leeftijd kan stimulering en training van de hersenen tot betere compensatie leiden, mede daarom is vroege signalering en behandeling van dyslexie zo belangrijk.

Wist u dat?

• Ongeveer 4% van de Nederlandse bevolking heeft ernstige dyslexie
• Er zijn sterke aanwijzingen dat dyslexie erfelijk is
• Dyslexie komt vaker voor bij jongens dan bij meisjes
• Dyslexie komt zowel voor in talen met alfabetische schriften als in talen met logografische schriften, dus ook in China
• Als je dyslexie hebt, heb je niet per se moeite met vocabulaire/woordbetekenis, grammaticale structuur of samenhangende zinnen
• Dyslexie moet niet worden verward met een leerprobleem of leerachterstand
• Kinderen met dyslexie zijn normaal intelligent
• Dyslexie is goed te onderzoeken en te behandelen. BTSW kan u daarbij uitstekend helpen

Rechter hersenhelft
Wist u dat veel beroemdheden ook dyslexie hebben? Denkt u aan Jamie Oliver, Wolfgang Amadeus Mozart, Albert Einstein, Alexander Graham Bell, Leonardo DaVinci, Pablo Picasso en Steven Spielberg. Dit zijn allen erg creatieve mensen. Dyslectici gebruiken veelal de rechter hersenhelft, welke gebruikt wordt voor creativiteit, (ruimtelijk) inzicht, fantasie en verbeelding, emoties, intuïtie, fotografisch en filmisch geheugen, overzicht en muzikaliteit.

Vroege signalering:
Al voordat kinderen naar school gaan kunnen er signalen opgevangen worden die wijzen in de richting van dyslexie: het trager verwerven van taal, moeite hebben met rijmen, de dagen van de week niet kunnen opzeggen of kleuren niet kunnen benoemen e.d. Ook vinden ze het lastig om het verschil te horen tussen klanken als 'm' en 'n' of 'f' en 'v', waarmee niet gezegd wordt dat wanneer een kind deze signalen vertoont, het ook tot dyslexie ontwikkelt.

In de spelling gebruiken dyslectische kinderen regelmatig verkeerde lettercombinaties voor spraakklanken of draaien zij de volgorde van lettercombinaties om, bijvoorbeeld 'meor' in plaats van 'moer' of ‘trien’ in plaats van ‘trein’. Kinderen met dyslexie hebben vaak moeite om te automatiseren. Ze hebben moeite met de spellingsregels, maar vaak ook met tafels, jaartallen of andere reeksen.  De leesproblemen van kinderen met dyslexie vallen het meest op tijdens het hardop lezen: een traag leestempo en vaak spellend en/of radend gelezen. Het leestempo kan juist ook hoog zijn, maar dan worden er veel fouten gelezen.

Zorgtraject:

Aanmelding

Als u vermoedt dat er bij uw kind sprake is van dyslexie dan meldt u uw kind aan bij een BTSW vestiging bij u in de buurt.
Hierna neemt BTSW contact op met de school van uw kind. Bij school wordt informatie opgevraagd over de schoolresultaten en de extra begeleiding die is gegeven. School levert een volledig leerlingdossier aan, welke ondertekend moet zijn door de directie. Hierna wordt u uitgenodigd voor een intakegesprek op de vestiging.

Onderzoek

Het onderzoek met uw kind zal circa 2 dagdelen in beslag nemen en bestaat uit een intelligentie-, sociaal-emotioneel- en didactisch onderzoek. Mocht er aanvullend onderzoek nodig zijn dan wordt dit ook uitgevoerd. Het onderzoek wordt uitgevoerd door of onder supervisie van een van onze gz-psychologen.

Criteria om in aanmerking te komen voor een vergoed dyslexietraject

• Het kind is tussen de 7 en 12 jaar oud

• Er zijn E-scores (laagste 10%) op drie achtereenvolgende hoofdmeetmomenten op de Drieminutentoets (DMT) of er zijn E-scores op drie achtereenvolgende hoofdmeetmomenten op CITO Spelling in combinatie met D-scores op de DMT. *Wanneer er sprake is van een doublure dienen de scores op de DMT afgezet te worden tegen leeftijdgenoten.

• De school dient middels handelingsplannen aan te kunnen tonen dat er minimaal twee keer een periode van 10 tot 12 weken intensieve begeleiding (minimaal 3x20 minuten, of in ieder geval in totaal 60 minuten per week) ingezet is op de lees- en spellingproblemen. Deze begeleiding moet gegeven zijn door een leerkracht of gespecialiseerd Remedial Teacher op minimaal zorgniveau 3. Dat wil zeggen dat de interventies hebben plaatsgevonden op school, maar buiten de context van reguliere of verlengde instructie in de klas.  Begeleiding dient bij voorkeur individueel te zijn en anders in een groepje van maximaal vier kinderen.

• Er mag geen sprake zijn van andere problematiek op stoornisniveau (comorbiditeit). Eerst moet deze problematiek onder controle zijn (bijvoorbeeld door medicatie of behandeling), zodat dit geen oorzaak kan zijn van de lees- en spellingproblemen van het kind.

Verslaglegging

Tijdens de verslagbespreking wordt duidelijk of er bij uw kind sprake is van ernstige enkelvoudige dyslexie. Indien dit is vastgesteld, wordt er een dyslexieverklaring afgegeven en een indicatie voor een vergoed behandeltraject (40 - 60 behandelingen). Uit het onderzoek kan ook komen dat er wel sprake is van dyslexie, maar dat deze niet ernstig en/of enkelvoudig is. Uw kind krijgt dan wel een dyslexieverklaring, maar geen indicatie voor vergoede behandeling. De dyslexiebehandelingen kunnen alsnog plaatsvinden, maar de kosten zijn dan voor eigen rekening (de intensiteit en duur van de behandelingen kan nader worden afgestemd). Uit het onderzoek kan ook de conclusie volgen dat er geen sprake is van dyslexie: de problemen hebben een andere oorzaak. Het onderzoek wordt dan wel vergoed, maar eventuele verdere behandeling binnen BTSW komen dan tevens voor eigen rekening.

Voor de diagnose 'ernstige enkelvoudige dyslexie' gelden bovengenoemde voorwaarden voor het dyslexie onderzoek, plus de volgende voorwaarden:

• Op dyslexie- indicatoren vallen minimaal 2 testprestaties van het kind binnen de laagste 10%:
  • Letter-klankkoppeling: accuratesse/snelheid
  • Klankverwerking: accuratesse/snelheid
  • Snel benoemen: letters en cijfers
• Er zijn geen alternatieve verklaringen voor de leesproblemen en er is een positief behandeladvies geformuleerd; dit advies hangt onder andere af van de motivatie van het kind en de omgeving.

Behandeling

Indien er ernstige enkelvoudige dyslexie is vastgesteld, wordt er een behandeltraject (40 - 60 behandelingen) vergoed, welke wordt bekostigd door de gemeente. BTSW hanteert het protocol dyslexie diagnose en behandeling (PDDB) van Blomert (2006) en focust daarnaast op sociaal-emotionele ondersteuning als belangrijke pijler in de behandeling. Daarnaast wordt op de positieve kenmerken van dyslectici, zoals de creativiteit en fantasie, ingezet. Onze cliënten worden individueel behandeld en de behandeling richt zich in eerste instantie op de basisprocessen van lezen en spellen. Een standaard behandeling voor dyslexie varieert tussen 12 en 18 maanden, overeenkomend met 40 tot 60 behandelingen. Hierbij wordt uitgegaan van 1 behandelsessie van 45 minuten per week, ondersteund door (computergestuurde) thuisoefeningen op 5 andere werkdagen van de week gedurende 10 tot 20 minuten per dag. De duur van de behandeling hangt af van de ernst van de dyslexie en persoonsgebonden factoren zoals motivatie. De behandelingen kunnen in overleg op school of op één van onze vestigingen uitgevoerd worden.

Ouders/verzorgers en de leerkracht worden actief betrokken bij de behandeling. Zij worden geïnformeerd over zaken die rechtstreeks van invloed kunnen zijn op het afgesproken behandelplan en over de evaluatieresultaten.

Komt u voor vergoeding in aanmerking, dan ontvangt u geen rekeningen maar worden de kosten door BTSW direct gedeclareerd bij de gemeente waarin u woonachtig bent.

Als de kosten van het onderzoek en de behandeling van dyslexie niet vergoed worden door de gemeente - omdat uw kind niet voldoet aan de voorwaarden - dan kunt u altijd bij BTSW terecht voor zowel diagnostiek als behandeling.

Kees Leest is een methodiek van BTSW en speciaal ontwikkeld voor kinderen die vastlopen met lezen en/of spelling. 

Voor meer informatie en om in te loggen, reis naar keesleest! of klik op inloggen